Zanim Wojciech Posłowski złożył pozew przeciwko SM "Przyszłość" do Sądu Okręgowego w Ostrołęce, skierował szereg wniosków i pism do spółdzielni o udostępnienie informacji na jej stronie internetowej. Już na początku sierpnia, a następnie października 2018 roku zwracał się pisemnie do zarządu spółdzielni z wnioskami o udostępnienie na stronie internetowej spółdzielni dokumentów wskazanych w art. 8¹ ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych*: tj. statutu spółdzielni mieszkaniowej, regulaminów, uchwał i protokołów obrad organów spółdzielni, a także protokołów lustracji i rocznego sprawozdania finansowego, przedstawiając obowiązującą wykładnię w oparciu o prawomocne wyroki sądów. Prezes zarządu Mirosław Marszał pismem z 3 września 2018 roku wskazał, że „zostały podjęte czynności do poszerzenia zakresu dokumentów umieszczonych na naszej stronie". Wcześniej wielokrotnie powtarzał, że treść przytoczonego artykułu nie wyraża obowiązku publikacji.
28 stycznia 2019 roku pełnomocnik Wojciecha Posłowskiego wysłał do spółdzielni ostateczne przedsądowe wezwanie do umieszczenia dokumentów na stronie internetowej.
28 lutego 2019 roku przewodniczący Rady Nadzorczej Zbigniew Wiśniewski wysłał do Wojciecha Posłowskiego pismo z informacją, że statut spółdzielni jak i uchwalone na jego podstawie regulaminy zostaną zamieszczone na stronie internetowej do 28 lutego 2019 roku, natomiast uchwały i protokoły obrad organów spółdzielni już nie.
- „Rada Nadzorcza otrzymała również zapewnienie zarządu, że na stronie internetowej spółdzielni będą udostępniane inne dokumenty wymienione w art. 8¹ ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a mianowicie protokoły lustracji i roczne sprawozdania finansowe. Z uwagi na to, że dostęp do strony internetowej Spółdzielni jest nieograniczony […], dlatego też niezamieszczanie przez Spółdzielnię […] wszystkich dokumentów wymienionych w art. 81 ust. 3 jest uzasadnione” - dowiedział się wówczas Wojciech Posłowski. Tymczasem na stronie internetowej spółdzielni nadal widniała tylko jedna uchwała Rady Nadzorczej spółdzielni, nie było żadnych protokołów obrad organów spółdzielni ani protokołów lustracji.
Zła wola
Zdaniem Wojciecha Posłowskiego uporczywe odmawianie publikacji wszystkich wskazanych w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych dokumentów jest przejawem tylko i wyłącznie złej woli spółdzielni. Dlatego zdecydował się wystąpić na drogę sądową.
- Gdyby władzom spółdzielni zależało na przestrzeganiu prawa, to natychmiast po wejściu tego przepisu w życie powinni sami skierować sprawę do sądu w celu uzyskania prawomocnej interpretacji, a już na pewno nie odwoływaliby się od pierwszego wyroku, który nakazywał jej publikację - uważa Wojciech Posłowski.
Zdołał on udowodnić swoje racje przed sądami kolejnych instancji i 14 sierpnia 2020 r. uzyskał prawomocny wyrok nakazujący Spółdzielni Mieszkaniowej "Przyszłość" w Wyszkowie udostępnienie na swojej stronie internetowej uchwał i protokołów obrad organów spółdzielni oraz protokołów lustracji.
Żeby przychodzili na zebrania..
Spółdzielnia od początku wnosiła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniosła, że wywiązuje się ze swoich obowiązków określonych w przepisach art. 81 ust 2 i 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
- "Od wielu lat posiada stronę internetową, którą ciągle wzbogaca o kolejne materiały. Od kilku lat na stronie internetowej zamieszczony jest statut pozwanej i niektóre dokumenty wymienione w art. 81 ust. 1 u.s.m., w tym również statut i regulaminy. Były na niej również, mające obecnie wartość jedynie historyczną, protokoły przeprowadzonych w 2016 i 2018 r. lustracji. Umieszczono tam również sprawozdanie finansowe za okres 1.01.2018 - 31.12.2018 r." - argumentował zarząd SM "Przyszłość. Dodawał, że strona internetowa spółdzielni ma charakter otwarty i jest dostępna dla każdego zainteresowanego. Nie ma możliwości ograniczenia dostępu do niej wyłącznie dla członków spółdzielni. Natomiast prawo do wglądu, otrzymania i zapoznawania się z dokumentami wymienionymi w art. 81 ust. 1 u.s.m. przysługuje wyłącznie członkom spółdzielni.
- "Z tych względów, z uwagi na możliwość dostępu do strony internetowej spółdzielni dla każdego zainteresowanego, spółdzielnia nie może zamieszczać na stronie internetowej protokołów i uchwał organów, bowiem wiele z nich zawiera lub może zawierać chronione dane osobowe lub też informacje stanowiące tajemnice przedsiębiorstwa spółdzielni" - uzasadniał zarząd SM.
Prezes zarządu Mirosław Marszał wyjaśniał, iż przepis art. 81 ust. 3 u.s.m. jest nieprecyzyjny, albowiem określenie „powinny” nie oznacza bezwzględnego nakazu, a zamieszczenie pewnych dokumentów i uchwał może spowodować naruszenie danych osobowych chronionych przez przepisy RODO. Zarząd nie widział możliwości należytego zabezpieczenia danych, a prezes nie chciał być karany za upublicznianie danych.
- "Poza tym jak wszystko będzie w internecie, to nikt nie będzie przychodził na walne zgromadzenia" - uzasadniał Mirosław Marszał.
"Powinno to nie musi"
- Art. 81 ust. 3 u.s.m. jest sformułowany precyzyjnie i nie pozostawia wątpliwości co do znaczenia. Pan Marszał nie jest pierwszym, który próbuje ominąć przepis twierdząc, że „powinno to nie musi", dlatego istnieje bogata lista orzeczeń tego tematu dotycząca - zauważa jednak Wojciech Posłowski.
W ocenie sądu argumenty zarządu SM "Przyszłość" nie zasługiwały na aprobatę.
- "Niedopuszczalna jest sytuacja, w której członkowie spółdzielni nie mają możliwości powzięcia informacji o uchwałach, które regulują ich prawa i obowiązki. Brak powszechnie dostępnej informacji na stronie internetowej spółdzielni uniemożliwia powzięcie wiadomości o jej działalności i sprawach dotyczących wszystkich jej członków. Spółdzielnia nie posiada rejestrów uchwał, a zatem osoba zainteresowana uzyskaniem wiadomości nie wie nawet, o jaki dokument pytać" - uzasadniał sąd.
Jednak zdaniem prezesa zarządu spółdzielni, taka osoba powinna wówczas wystąpić o udostępnienie protokołów i uchwał „tematycznie” np. w zakresie czynszu, zwolnień czy funduszu remontowego.
Sąd uznał jednak, że stwarza to wiele niedogodności po stronie członków spółdzielni, którzy powinni kontrolnie, co pewien czas, zjawiać się w siedzibie pozwanej i pytać, czy w zakresie interesujących ich tematów nie pojawiła się jakaś nowa uchwała. Dodatkowo należy mieć na względzie, że uzyskanie dokumentów ze spółdzielni wiąże się z wydatkami, albowiem pobiera ona 40 gr za każdą stronę dokumentu.
Znów do sądu
Wyrok, który jest już prawomocny, był więc niekorzystny dla SM "Przyszłość". Na opublikowanie żądanych przez Wojciecha Posłowskiego treści spółdzielnia miała trzy miesiące od uprawomocnienia się wyroku sądowego. Do tej pory na stronie internetowej spółdzielni ukazały się jedynie protokoły i uchwały organów Spółdzielni sporządzone i uchwalone po uprawomocnieniu się wyroku do końca 2020 r. oraz jeden protokół lustracji za okres 1.01.2016r. - 31.12.2018r. W piśmie z 11 stycznia 2021 r. prezes zarządu Spółdzielni Mirosław Marszał stwierdza, że „tym samym Spółdzielnia wykonała prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce zgodnie z jego treścią”.
Wojciech Posłowski uważa jednak, że spółdzielnia nie wykonała prawomocnego wyroku sądowego.
- Taka interpretacja jest wypaczeniem wyroku sądu, jak i jego uzasadnienia, ponieważ członkowie Spółdzielni w dalszym ciągu muszą osobiście prosić Spółdzielnię o dostęp do dokumentów, które Spółdzielnia ma obowiązek publikacji na stronie internetowej - mówi.
11 lutego skierował wniosek do Sądu Rejonowego w Wyszkowie o egzekucję wyroku na podstawie art. 1050 k.p.c.
Prezes spółdzielni odpowiada
W tej sprawie zwróciliśmy się z szeregiem pytań do prezesa zarządu SM "Przyszłość". W swoich pytaniach odnieśliśmy się nie tylko do wyroku sądu, ale także do treści opublikowanych dotychczas protokołów, w których utajniana jest większość informacji, jak chociażby te dotyczące rozstrzygnięć przetargów czy zapytań ofertowych, wysokości premii wypłacanych comiesięcznie pracownikom Spółdzielni. Odpowiedzi na pytania udzielił prezes Mirosław Marszał.
- Czy potrzebny był proces i wyrok sądowy do tego, by publikowane były protokoły z obrad organów Spółdzielni, o co wielokrotnie wnosili członkowie Spółdzielni na walnych zebraniach? Dlaczego Spółdzielnia wcześniej uchylała się od publikacji w/w dokumentów?
Mirosław Marszał: - Ustawodawca przepis sformułował nieprecyzyjnie cyt. „powinny być udostępnione na stronie internetowej spółdzielni”. Wyrok zinterpretował ten zapis.
- Na stronie internetowej Spółdzielni opublikowane zostały do tej pory protokoły Zarządu od dnia 18.08.2020 r. Czy i kiedy pojawią się protokoły z posiedzeń Rady Nadzorczej, z lustracji oraz wcześniejsze protokoły z obrad Zarządu?
- Protokoły są publikowane zgodnie z zapadłym wyrokiem i po jego uprawomocnieniu. Protokoły Rady Nadzorczej będą publikowane po tym jak się odbędą plenarne posiedzenia. Protokół lustracji został opublikowany.
- Dlaczego na stronie internetowej nie są publikowane pełne informacje o wyborze oferentów wyłanianych w drodze przetargów, zapytań ofertowych, itp. z podaniem wykazu ofert, które wpłynęły, nazwy wybranego oferenta?
- Ustawodawca nie ujął informacji o przetargach w katalogu do publikowania. My mimo wszystko dla wiadomości członków spółdzielni i firm biorących udział w przetargu informacje o wynikach przetargów zamieszczamy na tablicy ogłoszeń w biurze spółdzielni.
- Z czego wynikają tak częste, wykazane w protokołach z obrad Zarządu, premie dla pracowników Spółdzielni? Na czyj wniosek są one przyznawane? W jakiej wysokości premie zostały wypłacone w Spółdzielni w 2020 roku z podziałem na pracowników umysłowych i fizycznych?
- Płaca wszystkich pracowników spółdzielni składa się zgodnie z umową o pracę z dwóch elementów. Części stałej i premii do pewnej wysokości, która jest uruchamiana comiesięcznie, biorąc pod uwagę wyniki - ocenę pracy. Informacja o wynagrodzeniach i średnia płaca jest przedstawiana w sprawozdaniu zarządu na każdym Walnym Zgromadzeniu. Oczywiście w/w premie są zawarte w tych informacjach.
- Gdzie można zapoznać się z treścią analiz finansowych, które przedstawiane są Zarządowi? Dlaczego nie są one publikowane na stronie internetowej Spółdzielni jako np. załączniki do protokołów z posiedzeń Zarządu?
- Analizy okresowe są do wiadomości zarządu celem oceny działalności poszczególnych komórek spółdzielni i prowadzenia prawidłowego zarządzania. Członkom spółdzielni przedstawiane są analizy roczne na Walnym Zgromadzeniu w sprawozdaniu zarządu.
***
* Art. 8¹ ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nakazujący spółdzielniom publikację regulaminów, uchwał i protokołów obrad organów spółdzielni, a także protokołów lustracji i rocznego sprawozdania finansowego wszedł w życie 31.08.2007 r. Już 14.11.2007 r. grupa posłów wystąpiła z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie jego zgodności z Konstytucją. Treści artykułu zarzucano nieprecyzyjność sformułowania „powinny być udostępnione” jak i możliwość naruszania prawa do ochrony danych osobowych. 15.06.2009 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 64/07) odrzucił zarzuty orzekając: „Art. 81 ust. 3 ustawy powołanej w punkcie 1 rozumiany w ten sposób, że dotyczy udostępniania wskazanych w nim dokumentów wyłącznie członkom spółdzielni mieszkaniowej, jest zgodny z art. 51 ust. 1, 3 i 5 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 49 i art. 51 ust. 2 i 4 Konstytucji”
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20091170988
Obowiązek publikacji dokumentów potwierdzają również prawomocne wyroki np. Sądów Apelacyjnych w Łodzi z dn. 24.06.2014 r (Sygn. akt I ACa 45/14) jak i w Warszawie z dn. 16.06.2015 r. (Sygn. akt I ACa 1530/14). W uzasadnieniu pierwszego czytamy: „Spółdzielnia mieszkaniowa ma zatem obowiązek posiadania strony internetowej i zamieszczania na niej dokumentów wymienionych w 8 1 ust. 3 u.s.m.”
http://orzeczenia.lodz.sa.gov.pl/content/$N/152500000000503_I_ACa_000045_2014_Uz_2014-06-11_001
http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/content/$N/154500000000503_I_ACa_001530_2014_Uz_2015-06-16_001
