Prokuratura zbada czy doszło do nieprawidłowości ujawnionych w mazowieckim oddziale KRUS w okresie, kiedy kierowała nim Joanna Bala. Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przekroczenia uprawnień i działania na szkodę interesu publicznego oraz niekorzystnego rozporządzenia mieniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej złożyła prezes centrali KRUS. O sprawie został także poinformowany Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych. 

REKLAMA

Joanna Bala, mieszkanka gminy Zabrodzie, została powołana na stanowisko dyrektora Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Warszawie 11 kwietnia 2016 roku, po dojściu do władzy Prawa i Sprawiedliwości w październikowych wyborach 2015 roku. Joanna Bala jest aktywną członkinią PiS. Z jego list uzyskała mandat radnej Sejmiku Mazowieckiego a także startowała w wyborach parlamentarnych. Ze stanowiska dyrektora Oddziału Regionalnego KRUS na Mazowszu odwołana została niespodziewanie 26 stycznia tego roku. Bez podania przyczyn złożyła rezygnację, która została przyjęta przez prezes KRUS Joannę Hadzik.

- To moja decyzja kierowana sprawami prywatno-osobistymi - mówiła wówczas „Tubie Wyszkowa” o powodach rezygnacji Joanna Bala. 

Wkrótce okazało się, że objęła ona kolejne stanowisko w administracji publicznej. Joanna Bala została zastępcą dyrektora Biura Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Funkcję tę objęła bez procedury konkursowej, gdyż taka nie jest przewidziana przy obsadzie stanowisk kierowniczych w KOWR. Stanowisko piastuje do dzisiaj. 

Jednak, czy odejście Joanny Bali nie miało związku z faktami, do jakich dotarła nasza redakcja, dotyczącymi nieprawidłowości ujawnionych w funkcjonowaniu kierowanego przez nią oddziału KRUS na Mazowszu? 

Zaczęło się od anonimu

Jeszcze w okresie sprawowania przez Joannę Balę funkcji dyrektora w OR KRUS, kierownictwo Kasy otrzymało anonimowe informacje odnośnie nieprawidłowości w funkcjonowaniu mazowieckiego oddziału. Jak informuje centrala KRUS, w anonimie pojawiły się sygnały o rzekomych przypadkach mobbingu, przekraczania obowiązków służbowych, nieprawidłowościach finansowych w gospodarce OR KRUS Warszawa. W odpowiedzi na nie w okresie między styczniem 2021 r. a 31 stycznia 2022 r. w Oddziale KRUS w Warszawie została przeprowadzona doraźna kontrola, która skutkowała także dalszymi szczegółowymi inspekcjami.

- Zgodnie z procedurami na bieżąco reagujemy na sygnały, które mogą wskazywać na występowanie potencjalnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostek organizacyjnych KRUS. Weryfikacja występowania ewentualnych uchybień proceduralnych jest przedmiotem doraźnych kontroli przeprowadzanych w jednostkach organizacyjnych KRUS, a wnioski pokontrolne służą wyeliminowaniu stwierdzonych nieprawidłowości - tłumaczy kontrole kierownictwo KRUS.

Kontrola, inspekcje, zawiadomienia

W wyniku kontroli podjęte zostały następujące decyzje:

1. rozwiązano umowę na użytkowanie samochodu służbowego do celów prywatnych z dyrektorem Oddziału Joanną Balą,

2. przeprowadzono doraźne inspekcje przez Biuro Zamówień Publicznych i Biuro Finansowe,

3. przeprowadzono doraźne inspekcje przez Biuro Administracji i Inwestycji (raz na kwartał).

Jednocześnie, mając na względzie wnioski pokontrolne, prezes Kasy skierowała sprawę do wyjaśnienia przez powołane do tego organy państwa. Zawiadomienie w sprawie zostało skierowane do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych oraz do Prokuratury Rejonowej Warszawa - Praga Południe w Warszawie. Zawiadomienie dotyczyło możliwości popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 kk ("Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3") oraz art. 286 kk ("Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8").

Samochody, finanse publiczne i zamówienia publiczne pod lupą

Nieprawidłowości, jakie ujawniła kontrola, związane były z wykorzystywaniem samochodów służbowych niezgodnie z ich przeznaczeniem, stosowaniem zapisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o zamówieniach publicznych. 

Jak informuje centrala KRUS, w ramach pokontrolnej inspekcji transportowej, którą przeprowadzono w dniach 22-23 września 2021 r., stwierdzono nieprzestrzeganie zapisów zarządzenia prezesa KRUS w sprawie zasad używania samochodów służbowych i samochodów prywatnych do celów służbowych. Umowę użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych Joanna Bala miała podpisaną na czas określony. W wyniku kontroli umowa została rozwiązana z końcem 2021 roku. Jak wynika z informacji centrali KRUS, roczne wydatki OR KRUS w Warszawie na utrzymanie w 2021 r. samochodu służbowego, użytkowanego przez dyrektora oddziału, wyniosły 27 tys. 094 zł. 

W ramach kontroli i inspekcji w OR KRUS w Warszawie w obszarze gospodarki transportowej sformułowano też wnioski do dalszego zastosowania. Pierwszy dotyczył bezwzględnego przestrzegania przepisów dotyczących prowadzenia gospodarki samochodowej, zarządzenia prezesa KRUS w sprawie używania samochodów służbowych i samochodów prywatnych do celów służbowych oraz zasad wymiany samochodów osobowych w Centrali, Oddziałach Regionalnych wraz z podległymi Placówkami Terenowymi KRUS. Kontrolerzy zalecili przeprowadzenie szkolenia dla wszystkich pracowników użytkujących samochody służbowe, ze szczególnym uwzględnieniem zasad określonych w obowiązującym zarządzeniu Prezesa. Kolejne zalecenie dotyczyło zwiększenia nadzoru nad prawidłowym funkcjonowaniem gospodarki samochodowej. W OR KRUS w Warszawie należało także dokonać inwentaryzacji kart drogowych oraz zarchiwizować dokumentację samochodową, tj. karty drogowe, karty eksploatacyjne samochodów, zgodnie z zasadami wynikającymi z zarządzenia Prezesa KRUS o archiwizacji i prawidłowości prowadzenia gospodarki samochodowej. 

Nie były to jedyne wnioski pokontrolne i zalecenia do wykonania dla OR KRUS w Warszawie. Kolejne wnioski Biura Administracji i Inwestycji dotyczyły innych niż gospodarka transportowa sfer działania oddziału kierowanego przez Joannę Balę. I tak zalecono, aby przy realizacji wydatków KRUS bezwzględnie przestrzegać ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o finansach publicznych, ustawy o zamówieniach publicznych oraz instrukcji obiegu, kontroli i przechowywania dowodów księgowych w OR KRUS w Warszawie. Polecono zaktualizować zakresy czynności z uwzględnieniem zapisów Instrukcji obiegu, kontroli i przechowywania dowodów księgowych w OR KRUS w Warszawie. Nakazano bezwzględnie przestrzegać przepisów dotyczących realizacji zamówień publicznych wyłączonych ze stosowania ustawy Pzp., w zakresie szczegółowego opisywania przedmiotu zamówienia, ustalania i dokumentowania szacowania wartości zamówienia a także prawidłowo ewidencjonować wnioski w rejestrze wniosków o realizację zamówienia publicznego wyłączonego ze stosowania ustawy Pzp. Kolejne wnioski pokontrolne (w sumie było ich 10) dotyczyły bieżącego dokumentowania kontroli zarządczej zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych oraz zwiększenia nadzoru nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa wynikających z Polityki bezpieczeństwa w zakresie ochrony danych osobowych oraz Instrukcji zarządzania systemami informatycznymi służącymi do przetwarzania danych osobowych.

Jak informuje prezes KRUS, w planach jest dalsza inspekcja z zakresu stosowania przepisów zamówień publicznych w OR w Warszawie za kadencji Joanny Bali, której dokona Biuro Zamówień Publicznych i Biuro Finansowe KRUS. Centrala KRUS nie informuje natomiast, czy kontrole i inspekcje potwierdziły opisane w anonimie przypadki mobbingu w OR KRUS w Warszawie.  

- Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 11.12.2019 r. sygn. akt III/GI 888/19 dokumenty wytwarzane przez Komisję Antymobbingową, która nie jest organem administracji publicznej i nie wykonuje zadań publicznych ani samodzielnie władztwa publicznego nad osobą, której postępowania wyjaśniające dotyczy, nie stanowią informacji publicznej - uzyskaliśmy wyjaśnienie.

Odmowa, zażalenie, uchylenie

Jak już wspomnieliśmy, zawiadomienie w sprawie ujawnionych nieprawidłowości i możliwości popełnienia przestępstwa zostało skierowane do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych oraz do Prokuratury Rejonowej Warszawa - Praga Południe w Warszawie. Prokuratura początkowo odmówiła wszczęcia śledztwa, ale prezes KRUS złożyła na tę decyzję zażalenie. Sąd rozpatrzył je pozytywnie.

- Sąd uznał, że decyzja o odmowie wszczęcia śledztwa była przedwczesna, uchylił zaskarżone postanowienie prokuratury i sprawa ponownie wróciła do rozpoznania przez Prokuraturę Rejonową Warszawa Praga Płd. - dowiadujemy się w Sądzie Okręgowym w Warszawie. 

Nowe decyzje w prokuraturze jak do tej pory nie zapadły. 

Natomiast Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych, po dokonaniu analizy zarzutów mających stanowić naruszenia dyscypliny finansów publicznych, zwrócił zawiadomienie w całości prezes KRUS z uwagi - jak informuje rzecznik - na braki w jego treści części elementów wymienionych w art. 94 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 289, z późn zm.).

- Zwrot zawiadomienia miał miejsce 19 stycznia 2022 r. Po uzupełnieniu wskazanych w zarządzeniu braków zawiadomienie może być złożone ponownie - informuje nas Wanda Palińska, Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych właściwy w sprawach Międzyresortowej Komisji Orzekającej przy ministrze właściwym ds. finansów publicznych. 

Pytana o dalsze kroki w tej sprawie, centrala KRUS zapewnia naszą redakcję:

- W przedmiotowej sprawie podejmowane są środki prawne, mające na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy. W zależności od dokonanych ustaleń przez organy ścigania, będą podejmowane dalsze czynności procesowe oraz prowadzone postępowania, mające na celu zbadanie wszystkich zarzutów, które wynikają ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji.

Bez komentarza

Rodzi się zatem ponownie pytanie, czy nagła rezygnacja Joanny Bali ze stanowiska w KRUS, miała związek z wynikami opisanej wyżej kontroli i zawiadomieniem m.in. prokuratury?

- Pani Joanna Bala złożyła podanie o rezygnacji z pełnienia funkcji dyrektora Oddziału Regionalnego KRUS w Warszawie w dniu 26.01.2022 r. Złożenie rezygnacji nie wymaga podania powodów. Rezygnacja została przyjęta, wskutek czego pani Joanna Bala na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz art. 70 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy została odwołana przez prezesa KRUS z w/w funkcji - odpowiada centrala KRUS.

Co na to sama zainteresowana? Zapewnia, że jej rezygnacja nie miała związku z wynikami przeprowadzonej w Oddziale Regionalnym KRUS kontroli. Jej wyników nie chce jednak komentować. 

- Na ten moment nie udzielę komentarza. Toczy się postępowanie. Jak będą znane wyniki, to myślę, że odpowiedź sama w sobie będzie jasna - mówi Joanna Bala.