Chciałoby się powiedzieć nareszcie. Nareszcie Maria Żywirska przebija się do świadomości ludzi. Zaczynamy doceniać jej bogaty dorobek naukowy, zdawałoby się tak bliski nam, bo dotyczący Puszczy Białej. 13 października 2017 r. odbyła się uroczysta sesja Rady Gminy Brańszczyk, na której radni podjęli uchwałę w sprawie nadania imienia Marii Żywirskiej Skansenowi w Brańszczyku.
Rozpoczynając uroczystość, wójt Mieczysław Pękul powitał najbliższą rodzinę badaczki Puszczy Białej Marii Żywirskiej. Córce Marii Frankowskiej mieszkającej na co dzień w Stanach Zjednoczonych, wnuczce Annie Frankowskiej - Gzyrze oraz prawnuczce Katarzynie Budzeń wręczył bukiety kwiatów, dziękując za obecność na uroczystości. Słowa powitania skierował do gości przewodniczący rady gminy Sławomir Gałązka. Zaproszenie na uroczystość przyjęli: Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar, radny Sejmiku Województwa Mazowieckiego Marian Krupiński, profesor Stanisław Białousz, regionalista - członek Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego Jan Długołęcki z małżonką Krystyną Długołęcką, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Wyszkowa, Puszczy Białej i Kamienieckiej - Adam Mickiewicz, członek stowarzyszenia, pracownik działu regionalnego wyszkowskiej biblioteki, - Mirosław Powierza, etnograf - Sylwia Affelska – Słojkowska reprezentująca Stowarzyszenia Puszcza Biała Moja Mała Ojczyzna w Pniewie, pasjonat historii regionu Antoni Biernacki, radni samorządu powiatowego Sławomir Pędzich oraz Jerzy Żukowski. Obecni byli także: radni rady gminy Brańszczyk, ks. Paweł Stachecki – proboszcz parafii Brańszczyk, ks.Andrzej Grzybowski – proboszcz parafii Poręba, ks. Tomasz Tymiński – proboszcz parafii Białebłoto, pracownicy urzędu gminy, dyrektorzy szkół z terenu gminy, pracownicy GDK i GBP w Brańszczyku, sołtysi, Marek Filipowicz - prezes współpracującego z gminą Stowarzyszenia Kulturalno-Alternatywnego Pepisko.
Profesor Stanisław Białousz przybliżył postać Marii Żywirskiej. Urodziła się w 1904 roku w Brańszczyku, gdzie spędziła dzieciństwo i młodość. W latach 1923 – 1928 studiowała na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego uzyskując tytuł magistra Historii. W latach 1928-32 uczyła w wyszkowskim gimnazjum historii, rysunku i polskiego. Już wtedy dużo czasu poświęcała na zbieranie materiałów związanych z Puszczą Białą, które później stały się podstawą monografii „Puszcza Biała. Jej dzieje i kultura”. Było to dzieło życia Marii Zywirskiej w znacznej części poświęconej okolicom Brańszczyka. Odnosząc się do twórczości Marii Żywirskiej profesor Białousz podkreślił znaczenie historii własnego narodu, którą, jak mówił: najskuteczniej można poznawać i uprawiać poczynając od swojego regionu, swojej małej Ojczyzny… Dlatego tak ważna jest każda lokalna inicjatywa. Taki zaczyn dla Ziemi Brańszczykowskiej dała Monografia Marii Żywirskiej – Puszcza Biała – jej dzieje i kultura. Na monografii wychowało się wiele pokoleń etnografów, historyków, regionalistów… Maria Żywirska nadal inspiruje osoby i instytucje, którym leży na sercu odkrywanie i popularyzowanie historii oraz przyrody naszego regionu… Możemy więc powiedzieć Marii Żywirskiej: Pani Mario – jest Pani Pierwszą Damą Puszczy Białej i dziękujemy za Pani dokonania.
Przewodniczący Rady Gminy odczytał treść uchwały nadającej Skansenowi w Brańszczyku imię Marii Żywirskiej. Radni jednogłośnie przyjęli uchwałę a wójt Mieczysław Pękul wręczył córce Marii Frankowskiej „Akt nadania imienia” i odczytał jego treść: „Uchwałą Rady Gminy Brańszczyk nr 43/219/2017 z dnia 13 października 2017 roku nadaje się Skansenowi w Brańszczyku imię Marii Żywirskiej”.
Prawnuczka Marii Żywirskiej – Katarzyna Budzeń zauważyła, iż uchwała ta jest wyrażeniem szacunku dla patronki skansenu. Podziękowała w imieniu rodziny radnym i wójtowi, po czym oczytała fragment monografii, opisujący codzienne, kurpiowskie życie w Puszczy Białej. Podczas sesji głos zabrał również radny Sejmiku Województwa Mazowieckiego Marian Krupiński. Powitał wszystkich zebranych, podkreślając, iż wiele gmin może pozazdrościć gminie Brańszczyk tak pięknego Skansenu. Zwrócił również uwagę na ogrom pracy Marii Żywirskiej, dzięki której młode pokolenia mogą poznać historię i kulturę naszego regionu.
Z kolei Jan Długołęcki, stwierdził: jestem kolejny raz szczęśliwy, że Maria Żywirska przebija się do świadomości ludzi. To co mamy dziś, to już jest dużo… książki, które napisała są na bardzo wysokim poziomie, język jej prac zasługuje na bardzo wysoką ocenę. Potem goście oraz władze gminy Brańszczyk udali się do Skansenu, gdzie Maria Frankowska, Anna Frankowska oraz Katarzyna Budzeń dokonały odsłonięcia pamiątkowej tablicy „Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku” a księża Paweł Stachecki, Tomasz Tymiński oraz Andrzej Grzybowski dokonali poświecenia Skansenu. W jednej z chat skansenu przystosowano pomieszczenie pod wykonanie wystawy poświęconej Marii Żywirskiej. Jego aranżacja wykonana została przez gminę według projektu Marka Filipowicza. Na zamontowanych wzdłuż czterech ścian i specjalnie podświetlonych panelach, zamieszczonych zostało dziewięć treściwych tablic, opisujących w chronologicznym porządku życie i twórczość Patronki. Wszystko w konwencji nawiązującej do "szkolnej gazetki", mającej być ukłonem względem najczęściej odwiedzających Skansen dzieci i młodzieży. Opracowanie tekstów oparte zostało na zbiorach Marii Frankowskiej, Stanisława Białousza, Adama Pola, Jana Długołęckiego, Mirosława Powierzy oraz Miejsko-Gminnej Biblioteki publicznej w Wyszkowie oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Wyszkowie.
Obok głównej wystawy, poświęconej patronce skansenu, goście mogli podziwiać ręcznie wykonane miniaturki sprzętów gospodarstwa domowego oraz maszyn rolniczych, używanych dawniej na terenie Puszczy Białej przez jej mieszkańców. Perfekcyjnie wykonane rzeźby wyszły spod dłuta Stanisława Kądzieli z Niemir. Każdy z wykonanych przez pana Stanisława sprzętów został wcześniej opisany przez Marię Żywirską w monografii. Dzięki temu widzimy, jaką skarbnicę wiedzy o Puszczy Białej zostawiła po sobie wybitna etnograf.
Piękna idea, aby uhonorować Skansenw Brańszczyku imieniem Marii Żywirskiej stała się faktem. Organizatorzy dziękują wszystkim, którzy swoją pracą i zaangażowaniem przyczynili się realizacji tej idei a gościom za przybycie na uroczystość oraz za zainteresowanie kurpiowską kulturą i historią opisaną w monografii „Puszcza Biała. Jej dzieje i kultura” przez „Pierwszą Damę” Puszczy Białej a od dzisiaj patronkę Skansenu w Brańszczyku Marię Żywirską.
źródło: Skansen w Brańszczyku
