- Świat jest pełen ludzi zafascynowanych dokonaniami polskich kryptologów, którzy złamali kod Enigmy. Jest to zdumiewające, że tak duże zgrupowanie ludzi pełnych pasji i energii, chęci do czynienia dobra na rzecz tych wybitnych matematyków jest właśnie tutaj, w Wyszkowie – tymi słowami powitała zgromadzonych w WOK Hutnik Anna Markiewicz, dyrektor biura współpracy międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Była ona jednym z honorowych gości poniedziałkowego wydarzenia, Dnia z Enigmą, w Wyszkowie. Wydarzenia przygotowanego wspólnie przez powiat wyszkowski i gminę Wyszków, które poprowadzili Piotr Płochocki Leszek Marszał. Serdecznie przywitali oni przybyłych gości m.in. delegację samorządowców z Poznania, dr Marka Grajka, porucznika Marcina Sochonia, Annę Strubińską i Agnieszkę Piskorską z Zespołu Szkół Społecznych z Warszawy im. Polskich Matematyków Zwycięzców Enigmy.
Anna Markiewicz wyraziła wdzięczność i radość wobec władz powiatu oraz gminy Wyszków za to, że tak aktywnie włączyli się w realizację projektu pt. "Śladami pogromców Enigmy". Służy on promocji sukcesu kryptologicznego w związku z 85. rocznicą złamania przez Polaków szyfrów „Enigmy”.
Kolejnym gościem, który uświetnił wydarzenie, był autor gier miejskich poświęconych "Enigmie" i kryptologom oraz międzynarodowej gry internetowej pt. "Codebreakers". Wygłosił on wykład pt. "Techniki szyfrowania", prezentując, czym była Enigma.
- Była to niemiecka maszyna szyfrująca powstała w latach XX. Została wprowadzona na wyposażenie armii niemieckiej. Do jej obsługi potrzeba było trzech osób, ponieważ była bardzo skomplikowana. Jej szyfry udało się złamać za pomocą metod matematycznych, a dokonali tego nasi wybitni polscy kryptolodzy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Największa trójka polskich kryptologów, którzy złamali największą, najpilniej strzeżoną tajemnicę III Rzeszy, przyczynili się do skrócenia II wojny światowej o kilka lat – mówił Szymon Dąbrowski. Wyjaśnił również znaczenie słowa Enigma. Pochodzi ono z Greki i oznacza „tajemnica”.
Biografię jednego z kryptologów, związanego z Wyszkowem Jerzego Różyckiego, przedstawiła Elżbieta Szczuka, nauczycielka, regionalistka i dziennikarka. Opowiadała bardzo ciekawie o rodzinie Różyckiego. Ojciec Zygmunt Różycki prowadził apteki na terenie ówczesnej Rosji jak również w Wyszkowie i Długosiodle. Często zmieniał miejsce zamieszkania, zmarł w wieku 59 lat. Matka Leopolda z domu Benit była bardzo oczytana, pisała wiersze. Mieli czworo dzieci: Aleksandrę, Haline, Eugeniusza i Jerzego. W czasie okupacji Różyccy często przebywali u rodziny w Somiance i Olszance. Jerzy Różycki urodził się 24 lipca 1909 r. w Olszance w Guberni Kijowskiej. Był absolwentem Gimnazjum Koedukacyjnego Towarzystwa szkoły średniej nad Bugiem. Jeszcze jako student zaczął pracować jako kryptolog. Wziął ślub z Marią Barbarą Majką, mieli syna Janusza z wykształcenia malarza i sportowca. Różycki zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach na Morzu Śródziemnym. Statek, którego był pasażerem, zatonął. W parku miejskim w Wyszkowie niebawem stanie ławeczka upamiętniająca wybitnego kryptologa, jakim był Jerzy Różycki. To w Wyszkowie odkryliśmy ten wielki potencjał, który pozwala nam propagować wiedzę o tym wielkim geniuszu. Był człowiekiem pełnym pasji, ciekawym przyszłości i wybitnym.
Dzień z Enigmą obfitował w wiele wydarzeń towarzyszących. Otworzyła go swoim koncertem Rewia Dziecięca „Sylaba”. Uczniowie I LO im. C. K. Norwida przedstawili spektakl słowno-muzyczny pt. "Cafe pod Enigmą". Mogliśmy było także obejrzeć wystawę pt. "Enigma - odszyfrować zwycięstwo". Zgromadzeni mogli również zapoznać się z oryginalną maszyną szyfrującą „Enigma”, którą prezentował porucznik Marcin Sochoń z Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu. Na zakończenie wykład pt. "Historia sukcesu kryptologicznego" wygłosił dr Marek Grajek, ekonomista, historyk, erudyta, kryptolog. Wyjaśnił błędne przekonanie o Enigmie. Podkreślał, że to Polacy złamali szyfr. Stanowiło to największe osiągnięcie wywiadowcze w dziejach II wojny światowej, przyczyniło się do wielu sukcesów militarnych aliantów oraz umożliwiło przyspieszenie ostatecznego zwycięstwa nad faszyzmem. Takie słowa przytoczył dr Marek Grajek, który przy okazji wydarzenia został odznaczony przez Związek Piłsudczyków RP Towarzystwa Pamięci Józefa Piłsudskiego - Okręg Nadbużański w Wyszkowie.
W ramach wyszkowskiej części projektu "Śladami pogromców Enigmy" złożono kwiaty przy tablicy pamięci Jerzego Różyckiego na terenie I LO. Wydarzeniu towarzyszą wysatwy - w Bibliotece Miejskiej oraz międzynarodowa wprost z Poznania wystawa "Enigma. Odszyfrować zwycięstwo" w WOk "Hutnik". Podczas Dnia z Enigmą rozstrzygnięto także kilka konkursów i turniejów towarzyszących wydarzeniu. Jednym z nich był konkurs matematyczno-informatyczny im. Jerzego Różyckiego. Najlepsi otrzymali m.in. gry, łamigłówki matematyczne oraz sprzęt elektroniczny. Laureatami konkursu są:
Kategoria I - klasa II szkoły podstawowej (wzięło w niej udział 11 uczniów)
I miejsce: Maria Bączyk Szkoła Podstawowa w Długosiodle
II miejsce: Karol Prusinowski Polsko-Angielska Akademia Ucznia w Wyszkowie i Patrycja Skoczeń Szkoła Podstawowa w Komorowie
III miejsce: Izabela Jóźwiak Szkoła Podstawowa w Komorowie
Kategoria II - klasa III-IV szkoły podstawowej (47 uczniów)
I miejsce: Piotr Jusiński Szkoła Podstawowa w Długosiodle
II miejsce: Kamila Skoczeń SP w Komorowie
III miejsce: Klaudia Bednarczyk Zespół Szkół w Rybnie
Kategoria III - klasa V-VI (34 uczniów)
I miejsce Bartosz Śniadała SP nr 2 w Wyszkowie
II miejsce Jakub Parol Szkoła Podstawowa w Dalekiem
III miejsce: Jędrzej Zaradkiewicz, Szkoła Podstawowa w Blochach.
Kategoria IV - szkoły gimnazjalne i VII klasa SP (28 uczniów)
I miejsce: Marta Pękul SP nr 4 w Wyszkowie
II miejsce: Kamil Hartman Szkoła Podstawowa w Porębie
III miejsce: Aleksander Mróz SP nr4
Kategoria V - szkoły ponadgimnazjalne (15 uczniów)
I miejsce: Błażej Szurawski I LO w Wyszkowie
II miejsce: Szymon Kryśkiewicz I LO
III miejsce: Karol Adameczek I LO
Nagrody wręczono również zwycięzcom turnieju szachowego - czytaj tutaj.
