Problem z dyżurami nocnymi i świątecznymi aptek w powiecie wyszkowskim występuje od lat. Jednak zamiast się zmniejszać, zdaje się nasilać. Od początku czerwca kolejne apteki zrezygnowały z pełnienia dyżurów w porze nocnej, niedziele i święta. Pacjenci na drzwiach ujrzeli kartkę z informacją, że najbliższe apteki całodobowe znajdą w... Wołominie.
- To jakaś kpina. To była bodaj ostatnia apteka, która jeszcze przestrzegała harmonogramu dyżurów ustalonego przez powiat - mówi nasza Czytelniczka.
Panaceum na rozwiązanie problemu nie mają kolejne władze powiatu. Nie pomogła też nowelizacja przepisów, która m.in. zawęża czas dyżurów i daje możliwość częściowego refundowania dyżurów przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
- Żadna z aptek w chwili obecnej nie jest zainteresowana pełnieniem wszystkich, płatnych ze środków NFZ dyżurów na terenie powiatu wyszkowskiego w 2024 roku - informuje starosta Marzena Dyl.
Jako powód właściciele aptek podają przede wszystkim braki kadrowe.
- Przedstawiciele aptek wskazują też, że nocne i świąteczne dyżury są nieopłacalne i niepotrzebne, gdyż liczba osób korzystających z aptek w celu wykupienia leku recepturowego, wystawionego podczas wizyty w nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz SOR w jest stosunkowo niewielka. Podnoszono również, że znowelizowane przepisy są ułomne, niedostosowane do możliwości podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne - dowiadujemy się od starosty.
I choć zmieniły się przepisy, i to zarządy powiatów a nie radni określają w tej chwili harmonogramy nocnej i świątecznej pracy aptek, nadal obowiązującym aktem prawnym jest uchwała Rady Powiatu Wyszkowskiego z 2023 roku, wyznaczająca ogólnodostępne apteki z terenu powiatu do pełnienia dyżurów z porze nocnej i świątecznej. Co z tego, skoro większość aptek go nie przestrzega?
Co zarząd powiatu zrobił do tej pory i co zamierza zrobić dalej w tej sytuacji? Szukać pomocy u organów ustawodawczych. A doraźnie zabezpieczyć przynajmniej pacjentów wyszkowskiego szpitala, którzy mają otrzymywać przy nocnym wypisie pierwszą dawkę leków. Oto obszerna odpowiedź i komentarz do aktualnej sytuacji na rynku aptek w powiecie wyszkowskim.
Zarząd analizował, rozmawiał, szukał
- Zarząd Powiatu Wyszkowskiego rozpoczął realizację swoich zadań począwszy od stycznia br. Ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw dokonano zmiany zapisów art. 94 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, czyli sposobu ustalania rozkładu pracy aptek ogólnodostępnych - dyżurów w dni wolne od pracy oraz dyżurów w porze nocnej. Zgodnie ze zmianami, to zarząd powiatu podejmuje uchwałę w sprawie rozkładu pracy aptek ogólnodostępnych w dni wolne od pracy oraz w porze nocnej (wcześniej ustalanie tego rozkładu leżało w kompetencji rady powiatu) - informuje starosta.
Zaznacza przy tym, że ustawodawca w znaczny sposób dokonał zmiany przepisów dotyczących funkcjonowania systemu nocnych i świątecznych dyżurów aptek, ponownie pozostawiając ustalanie dyżurów w kompetencji powiatów. Najważniejszą z punktu widzenia mieszkańców zmianą jest określenie godzin dyżurów w porze nocnej i w dni wolne od pracy. Zgodnie z ustawą dyżurem w dzień wolny od pracy jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w dniach ustawowo wolnych od pracy od bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 10.00 a 18.00, zaś za dyżur w porze nocnej uznaje się dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00.
- W związku z powyższym, w styczniu 2024 r. Zarząd Powiatu Wyszkowskiego rozpoczął procedurę związaną z ustaleniem dyżurów w dzień wolny od pracy oraz dyżurów w porze nocnej aptek ogólnodostępnych mających swoją siedzibę na terenie Powiatu Wyszkowskiego. Zarząd przeprowadził analizę rozkładu pracy aptek ogólnodostępnych mających swoją siedzibę na terenie Powiatu oraz analizę potrzeb mieszkańców, biorąc m. in. pod uwagę ruch pacjentów nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, SOR oraz godziny, w których pacjenci korzystają ze świadczeń opieki zdrowotnej w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie. Zarząd dokonał również rozpoznania potrzeb ludności powiatu poprzez analizę jaka ilość recept, w tym ilości recept refundowanych na antybiotyki, realizowana była w nocy oraz w dni wolne od pracy w aptekach ogólnodostępnych mających swoją siedzibę na terenie miasta Wyszkowa. Po dokonaniu powyższych analiz Zarząd Powiatu Wyszkowskiego pismami z 7 marca 2024 r. i 21 maja 2024 r. informował podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne mające swoją siedzibę na terenie Powiatu o potrzebie wyznaczenia apteki do pełnienia dyżurów w porze nocnej na terenie Powiatu w roku 2024. Gotowość do pełnienia dyżurów w porze nocnej, w dotychczasowym systemie rotacyjnym, zgłosiły dwa podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne tj. HERBA DRYLL Spółka jawna, prowadząca apteką z siedzibą przy ul. Okrzei 81A w Wyszkowie oraz Apteka MCGEM Sp. z o. o. prowadząca apteką Gemini z siedzibą przy ul. Gen. J. Sowińskiego 73 w Wyszkowie - informuje Marzena Dyl.
Zarząd Powiatu Wyszkowskiego dwukrotnie spotykał się z podmiotami prowadzącymi apteki ogólnodostępne na terenie miasta Wyszkowa (15 maja 2024 r. oraz 11 czerwca 2024 r.) w celu wypracowania wspólnego stanowiska dotyczącego ustalenia dyżurów w porze nocnej.
- Podczas spotkania podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne zgłosiły braki kadrowe, co w konsekwencji uniemożliwia im pełnienie dyżurów w porze nocnej według zaproponowanego harmonogramu (jednocześnie wskazano, że podmioty prowadzące apteki nie są zainteresowane dodatkowymi dyżurami, które mogłyby być finansowane ze środków własnych powiatu). Przedstawiciele aptek wskazali również, że nocne i świąteczne dyżury są nieopłacalne i niepotrzebne, gdyż liczba osób korzystających z aptek w celu wykupienia leku recepturowego, wystawionego podczas wizyty w nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz SOR w jest stosunkowo niewielka. Podnoszono również, że znowelizowane przepisy są ułomne, niedostosowane do możliwości podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne. Żadna z aptek w chwili obecnej nie jest zainteresowana pełnieniem wszystkich, płatnych ze środków NFZ dyżurów na terenie powiatu w 2024 roku - informuje starosta.
Na posiedzeniu 25 czerwca 2024 r. Zarządu przyjął projekt uchwały w sprawie wyznaczenia apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w porze nocnej, który został przesłany do podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne na terenie miasta Wyszków. Zarząd wezwał podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne do złożenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania projektu uchwały do złożenia oświadczeń o niezachodzeniu okoliczności, o których mowa w art. 94 ust. 8 cytowanej ustawy, oraz że w wyznaczanej aptece ogólnodostępnej spełnione są wymagania, o których mowa w art. 94 ust. 7 pkt 3 ww. ustawy. Gotowość do pełnienia dyżurów w porze nocnej zgodnie z zaproponowanym w projekcie uchwały harmonogramem ponownie zgłosiły jedynie dwa podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne tj. HERBA DRYLL Spółka jawna, prowadzący apteką z siedzibą przy ul. Okrzei 81A w Wyszkowie oraz Apteka MCGEM Sp. z o. o. prowadząca apteką Gemini z siedzibą przy ul. Gen. J. Sowińskiego 73 w Wyszkowie.
Apteki oświadczyły
- Mimo kilkakrotnie podjętych prób porozumienia się z przedstawicielami podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne mających swoją siedzibę na terenie Powiatu Wyszkowskiego, pomimo wypracowania wspólnego stanowiska dotyczącego godzin dyżurów w porze nocnej (soboty 20.00 - 22.00, niedziele i dni wolne od pracy 19.00 - 21.00) Zarząd Powiatu Wyszkowskiego w chwili obecnej nie jest w stanie podjąć uchwały w sprawie wyznaczenia apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w porze nocnej z uwagi na brak podmiotów, które zgodnie z ustawą spełniałyby warunki do pełnienia wyznaczonych przez zarząd dyżurów - informuje starosta Marzena Dyl.
Podkreśla, że znowelizowane przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne dają podmiotom prowadzącym apteki ogólnodostępne dobrowolność zgłaszania gotowości do pełnienia dyżurów w porze nocnej i dni wolne od pracy. Jeśli jednak podmioty prowadzące apteki nie zgłoszą się do pełnienia w sposób dobrowolny, zarząd sam wyznacza podmioty do pełnienia dyżurów. W przypadku takiego wyznaczenia podmiot prowadzący aptekę zobowiązany jest do złożenia oświadczenia, że apteka m.in. jest w stanie zaopatrywać podczas dyżurów w produkty lecznicze, w tym leki recepturowe, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej a co najważniejsze liczba personelu w aptece jest dostosowana do zapewnienia ww. potrzeb zaopatrywania mieszkańców w leki i usługi farmaceutyczne.
- Większość podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne złożyło oświadczenia, że liczba personelu w ich aptekach nie pozwala na pełnienie przez nich dyżurów zaproponowanych przez Zarząd Powiatu Wyszkowskiego. Wobec dwóch podmiotów toczy się postępowanie administracyjne w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki, w związku z czym te podmioty, zgodnie z ustawą, nie mogą być wyznaczone do pełnienia dyżurów w porze nocnej i dni wolne od pracy. Zarząd Powiatu Wyszkowskiego wystąpi do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z wnioskiem o weryfikację danych i informacji zawartych w oświadczeniach składanych przez podmioty prowadzące apteki - zapowiada starosta.
Kilka podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne na terenie powiatu, powołując się na stanowisko nr IX/2/2024 Prezydium Naczelnej Rady Aptekarskiej, poinformowało Zarząd Powiatu Wyszkowskiego, że zaprzestaje pełnienia wyznaczonych dyżurów zgodnie z obowiązującym nadal na terenie powiatu rozkładem.
Skargi do Warszawy
- Zarząd Powiatu Wyszkowskiego niestety nie posiada jakichkolwiek narzędzi i form egzekwowania od podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne stosowania się ustalonego rozkładu godzin pracy aptek - mówi Marzena Dyl. - Ciężar wyznaczenia apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w porze nocnej i w dni wolne od pracy spadł na zarządy powiatów, które, zdaniem Zarządu, nie posiadają żadnych narzędzi do egzekwowania obowiązku realizacji dyżurów i właściwej realizacji zadań nałożonych na zarządy w ustawie.
Jednocześnie podkreśla, że 13 grudnia 2023 r. Rada Powiatu w Wyszkowie określiła rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu wyszkowskiego w roku 2024. Uchwały zachowują moc do dnia wejścia w życie uchwał podjętych przez zarządy powiatów zgodnie z nowymi regulacjami. Tym samym, zdaniem Zarządu Powiatu Wyszkowskiego, na terenie powiatu wyszkowskiego obowiązuje jako akt prawa miejscowego uchwała Rady Powiatu w Wyszkowie z dnia 13.12.2023 r. w sprawie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych. Skargi dotyczące niepełnienia dyżurów przez apteki ogólnodostępne, pomimo obowiązującego, ustalonego w 2023 r. harmonogramu, należy kierować do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Warszawie.
Zarząd Powiatu szuka pomocy u wyższych instancji.
- 24 czerwca z inicjatywy Związku Powiatów Polskich odbyło się spotkanie z zastępcą dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji Ministerstwa Zdrowia, w którym wzięło udział blisko 130 reprezentantów powiatów z całej Polski. Wszystkie samorządy powiatowe mają podobne problemy z wyznaczeniem aptek do pełnienia dyżurów. Ministerstwo Zdrowia jest świadome niedoskonałości znowelizowanych przepisów, które w zasadzie w wielu przypadkach uniemożliwiają zarządom powiatów właściwej realizacji obecnego brzmienia zapisów ustawy Prawo farmaceutyczne w zakresie dyżurów aptek ogólnodostępnych w porze nocnej i dni wolne od pracy. Zarząd Powiatu Wyszkowskiego skierował także pisma do Minister Zdrowia i Związku Powiatów Polskich z prośbą o podjęcie natychmiastowych działań zmierzających do unormowania stanu prawnego, który zdaniem zarządu, doprowadził do sytuacji, w której mieszkańcy nie mają możliwości z korzystania z usług aptek ogólnodostępnych poza standardowymi godzinami ich pracy - informuje Marzena Dyl.
Aby doraźnie zabezpieczyć przynajmniej pacjentów wyszkowskiego szpitala, dyrektora SPZZOZ w Wyszkowie poinformowano o obecnej sytuacji dotyczącej dyżurów nocnych.
- Zwrócono się o przekazanie informacji personelowi szpitala, by ten informował pacjentów SOR i nocnej i świątecznej opieki lekarskiej, że apteki, które są nadal wyznaczone do pełnienia dyżurów, w wielu przypadkach ich nie pełnią. Tym samym zwrócono się do dyrekcji szpitala, aby w miarę możliwości pacjenci wypisywani z oddziałów w porze otrzymywali przy wpisie pierwszą, niezbędną dawkę leku - mówi starosta Marzena Dyl.