Uroczystość rozpoczęła msza święta w intencji ojczyzny oraz Wojska Polskiego w Grocie Matki Bożej na terenie Sanktuarium św. Idziego. Przewodniczył jej biskup Tadeusz Bronakowski, który w swoim kazaniu przypomniał wydarzenia związane z Bitwą Warszawską.
- W 1920 roku biskupi zebrani na Jasnej Górze poświęcili Polskę najświętszemu sercu Jezusa. Jednocześnie wystosowali odezwę do narodu polskiego, w której pisali o podniesieniu się na duchu i zaufaniu. Modlitwy i błagania zanoszone do Boga, za przyczyną matki zostały wysłuchane. 100 lat temu, 15 sierpnia, uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny miał miejsce Cud nad Wisłą. Wojska bolszewickie poniosły druzgocącą klęskę. Wojsko polskie odniosło wspaniałe zwycięstwo na miarę Grunwaldu i Odsieczy Wiedeńskiej. Polska i Europa przynajmniej na 20 lat zostały ocalone - przypomniał biskup. - Z szacunkiem wspominamy bohaterów. W wielu miejscowościach, zwłaszcza na terenie diecezji łomżyńskiej, spotykamy mogiły młodych ludzi, którzy złożyli najcenniejszą ofiarę życia - dodał.
Przypomniał także wiernym znaczenie współczesnego patriotyzmu.
- Zdajemy sobie sprawę z tego, że obecnie, po 100 latach od tamtej wiktorii, znajdujemy się jako Europa i Polska w obliczy kolejnego, równie śmiertelnego niebezpieczeństwa. Tym razem ma ono charakter przede wszystkim kulturowy. Jak wielokrotnie pisał i mówił o tym św. Jan Paweł II i papież Benedykt XVI, ludzie współcześni żyją tak, jak gdyby Pana Boga nie było. Wraz z tą postawą idzie odrzucenie przez nich prawa naturalnego, miejsce obiektywnej prawdy zajmują postprawda, relatywizm czy kłamstwo. Jak podkreślił słowacki profesor Vladimir Palko, mamy do czynienia z lewicową rewolucją wymierzoną przeciwko życiu i rodzinie, która rozprzestrzenia się na cały świat i trwa to ponad 50 lat - mówił ks. biskup. - Niech z tej plebanii płynie przesłanie, że nie chcemy w ojczyźnie zdrajców i zbrodniarzy. (…) Gromadzimy się dzisiaj nie tylko po to, aby wspominać. Nasze uroczystości są dla nas wszystkich wezwaniem do zastanowienia się nad tym, jak możemy dzisiaj służyć Polsce. Stajemy przed ważnymi pytaniami, o współczesny patriotyzm. Zwłaszcza patriotyzm młodych ludzi, patriotym, który musimy zaszczepiać w sercach i umysłach polskich dzieci. Wpatrując się w dzisiaj odsłaniane popiersie marszałka Piłsudskiego, bierzmy przykład z jego służby dla dobra Polski. Współczesny patriotyzm nie jest powodem do wstydu, jak próbują nam wmówić lewicowe media. Dbajmy o polską wyjątkowość i pielęgnujmy tradycje - kontynuował.
Po mszy goście, wierni i poczty sztandarowe przeszli przed zabytkową plebanię, która była świadkiem wydarzeń sprzed stu lat. To tam z inicjatywy Związku Piłsudczyków RP Okręgu Nadbużańskiego w Wyszkowie umieszczono popiersie Piłsudskiego.
- Przez kilkanaście dni sierpnia 1920 roku toczyła się pod Warszawą bitwa, która dziś uznawana jest za jedną z najważniejszych w dziejach świata - zaznaczył burmistrz Grzegorz Nowosielski. - Wszyscy Polacy są dumni z tamtego zwycięstwa. W Wyszkowie wyrazem tej dumy i radości jest dzisiejsza uroczystość, podczas której oddajemy hołd bohaterom i honorujemy wybitnego Polaka i wodza - Józefa Piłsudskiego - dodał.
Do zebranych zwrócił się także wicestarosta Leszek Marszał. Podziękował zaangażowanym w krzewienie postawy patriotycznej wśród młodych obywateli, a także za działania Piłsudczyków na naszym terenie. Swoje uznanie i gratulacje skierował także do dyrekcji CEZiU „Kopernik”, w którym decyzją Ministra Obrony Narodowej od 1 września klasy o profilu bezpieczeństwo publiczne dołączą do grona 130 klas w kraju mających status oddziałów przysposobienia wojskowego.
- Piłsudski to symbol walki. Walki oraz chwały polskiego żołnierza. Jego droga od lat rewolucyjnych poprzez legiony, wielkie zwycięstwo nad bolszewizmem, a także marsz na Warszawę pokazuje, że zasłużył na rangę symbolu. I taki symbol w postaci popiersia będzie znajdował się u nas, na ziemi wyszkowskiej - podkreślił starosta.
Odsłonięcia pomnika dokonali: prezes Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków RP Stanisław Śliwa, burmistrz Wyszkowa Grzegorz Nowosielski, wicestarosta Leszek Marszał, przedstawicielka najmłodszego pokolenia w stroju piłsudczyków Alicja Suska, syn kapitana Władysława Dąbrowskiego Jerzy Dąbrowski oraz syn porucznika Kazimierza Najnerta Donat Najnert. Odsłonięciu towarzyszyły wystrzały z armaty przygotowane przez Bractwo Kurkowe.
Na piedestale pod popiersiem widnieje napis „Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu 1867-1935. Wskrzesicielowi Państwa Polskiego, twórcy Legionów, zwycięskiemu wodzowi w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej „Cudu nad Wisłą”, a także słowa Marszałka - „Naszą największą siłą jest nasza wiara. Strzeżcie jej…”. O materiałach użytych do wykonania pomnika, a także o idei Marszałka opowiedział Piłsudczyk Konrad Wróbel. Inicjatywy pogratulował prezes Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków RP Stanisław Śliwa oraz członkini Zarządu Województwa Mazowieckiego Elżbieta Lanc.
- W ten niezwykły dzień, w stulecie sukcesu Wojska Polskiego, honorujemy odsłonięciem popiersia Józefa Piłsudskiego. Tyle znaczymy, ile pamiętamy. Dzisiaj oddajemy hołd nie tylko wielkiemu Polakowi, ale tym wszystkim, którzy oddali za nas życie - zwróciła się do zebranych Elżbieta Lanc.
W tym wyjątkowym dniu medale 100-lecia Cudu nad Wisła otrzymali: Wiesław Ząbek, Konrad Wróbel, Sylwester Raniszewski, Jerzy Trojanowski, Józef Melk, ks. Paweł Stachecki, Jan Piórkowski, Ireneusz Elward, Sławomir Wiśniewski, Sławomir Gałązka, Wiesław Pankowski, Marek Głowacki, Sławomir Mróz, Jerzy Żółkowski, Monika Lipka, Paweł Rudnik, Teresa Jastrzębska, Jan Rusak, Jerzy Dąbrowski i Donat Najnert. Medale są podziękowaniem za krzewienie idei i czynów marszałka Józefa Piłsudskiego. Złotym Krzyżem Związku Piłsudczyków RP zostali odznaczeni Michał Korczak oraz Mirosław Mech, srebrnym: Barbara Polak, Zbigniew Drobot, Grażyna Elak, Teresa Przygoda, Jerzy Siedlarczyk, Mariusz Skwara, Marek Tauter, Eugeniusz Zaremba, brązowym natomiast Halina i Ryszard Pieńkosowie. Dla pozostałych uczestników uroczystości przygotowano podziękowania oraz pamiątkowe upominki. O oprawę muzyczną uroczystości zadbała Młodzieżowa Orkiestra Dęta OSP w Wyszkowie pod batutą kapelmistrza Franciszka Józefa Bieganowskiego.
***
W niedzielne popołudnie mieszkańcy mieli także możliwość zwiedzania zabytkowej plebanii i udziału w seansach kina plenerowego. O godz. 17.00 na skwerze Jana Pawła II rozpoczęto projekcję fabularyzowanego filmu dokumentalnego „Na plebanii w Wyszkowie” zainspirowanego opowiadaniem Stefana Żeromskiego "Na probostwie w Wyszkowie". Następnie wyświetlono film niemy pt. „Cud nad Wisłą” z muzyką na żywo w wykonaniu zespołu Czerwie. Do naszych czasów zachował się on jedynie we fragemntach (z ponad 2-godzinnego filmu ocalał jedynie 53-minutowy fragment). Przedstawia on dzieje wojny bolsko-bolszewickiej zakończonej Bitwą Warszawską, a w głównej roli kobiecej można podziwiać największą gwiazdę kina dwudziestolecia międzywojennego Jadwigę Smosarską. Przybyli na skwer kinomani mogli także obejrzeć stroje i akcesoria z epoki, a także krótką rekonstrukcję historyczną w wykonaniu członków GRH 13pp z Pułtuska.
